W roku 1920 po morderczej bitwie Małopolskich Oddziałów Armji Ochotniczej z bolszewikami mieszkańcy Zadwórza złożyli za staraniem miejscowego proboszcza ks. Michała Zaremby, 210 poległych i pomordowanych bohaterów koło budki strażniczej na miejsce wiecznego spoczynku.
Z polecenia ówczesnego komendanta jednostki bryg. Czesława Mączyńskiego, usypał inż. Dajczak na grobach poległych żołnierzy wysoki kurhan. Opiekę nad tym kurhanem obięło Polskie Towarzystwo Gimnastyczne, “Sokół-Macierz“ Lwów urządzając rok rocznie pielgrzymkę do Zadwórza.
Pielgrzymkę zadwórzańską urządzono też w dniu 30 maja 1925, a cały czysty dochód w kwocie 2.700 złotych przeznaczono na stypendja dla uczącej się młodzieży polskiej, w pierwszym rzędzie dla sierót popoległych pod Zadwórzem. W pielgrzymce tej uczestniczyło 7.000 osób, przedstawiciele Władz Kościelnych, Wojskowych i Politycznych.
Osobną grupę stanowiło wojsko, wysyłając 14 p. ułanów jazłowieckich z orkiestrą i kompanje korpusu kadetów. To też należy się podziękowanie komitetowi z druhem dr. Borowcem Józefem i dr. Lateinerem Emilem na czele za tak staranne przygotowanie strony technicznej tej pielgrzymki.
Z polecenia Wydziału Sokoła Macierzy stworzono osobną „Sekcję Zadwórzańską” której ukonstytuowanie się nastąpiło dnia 2 lipca 1925. Sekcja postanowiła sobie jako cel opiekę nad kurhanem zadwórzańskim, jego konserwację i upiększenie, stworzenie stałego funduszu na stypendjum po pozozostałych sierotach.
Na dalszym planie jest postawienie monumentalnego pomnika któryby odpowiadał wielkości chwili. W imię tych wytycznych Sekcja rozpoczęła pracę. W drugiem półroczu 1925 odbyto 6 posiedzeń. na których debatowano nad przysporzeniem funduszy na budowę pomnika
Fundusze na ten cel dałyby się uzyskać już to przez urządzenie zbiórek ulicznych, już to przez sprzedaż cegiełek, przez wysyłkę pism do rozmaitych instytucji, tak prywatnych jak i państwowych.
Drugą troską Sekcji było kupno gruntu od tamtejszego wieśniaka, który gruntu odsprzedać nic chce za żadną cenę. W tej sprawie odniesiono się do województw we Lwowie i Tarnopolu, oraz do Starostwa w Przemyślanach z prośbą o interwencję.
Pieniądze te złożone na książeczkę Miejskiej Kasy Oszczędności. Książeczka jest winkulowaną. Do osiągnięcia tak pomyślnego rezultatu przyczyniła się zbiórka uliczna urządzona dnia 6 i 7 sierpnia 1925 ro¬ku, która dała dochód brutto 1095 złotych, jak również sprzedaż nalepek z okazji pobytu gości amerykańskich w dniu 11. sierpnia 1925, która dała brutto 1600 złotych.
Słowo Polskie za: „Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) za rok 1925”, 30 października 2023 r.
Leave a Reply