W Bibliotece Narodowej w Warszawie znajduje się archiwum Kapituły grecko-katolickiej w Przemyślu. W stolicy zbiory znalazły się tuż po drugiej wojnie światowej. Zawieraja w sobie dokumenty od XIV do XX w.
Przede wszystkim są to:
Nomokanony pocz. XVII w. (zawierające kanony soborów powszechnych, listy kanoniczne Ojców Kościoła, posłania metropolitów, apokryfy); Komentarze do Arystotelesa, Alberta Wielkiego; Skrypty uniwersyteckie; Materiały z historii Ormian lwowskich; Akta miasta Przemyśla XVI-XVIII w.; Księgi Bractw przy cerkwiach; Różne ciekawości status politici; Dekrety królewskie; Kopiariusze korespondecji oraz materiały Stanisława Rzewuskiego, wojewody podlaskiego; Odpisy instrukcji, manifestów, uniwersałów, mów królów, szlachty, duchowieństwa polskiego; Historia Lwowskiego arcybiskupstwa autorstwa Jana Józefowicza; Miscellanea genealogiczno-heraldyczne; Akta majątkowe; Notatki parochów, protokoły parochii; liczne księgi metrykalne.
Andrzej Kaszlej, który w 2011 r. sporządził katalog archiwum kapituły Przemyskiej (Inwentarz rękopisów Biblioteki Kapituły Greckokatolickiej w Przemyślu, opracował Andrzej Kaszlej; Biblioteka Narodowa, Warszawa 2011), uważa, że to jest jedna z największych w Polsce zachowanych bibliotek unijnych.
Rękopisy zostały zmikrofilmowane, co oznacza, że mogą sięgnąć po nie mogą nie tylko specjaliści. Materiały, które zawiera dany zbiór, są źródłem do zbadania jak historii politycznej, tak i tych kart przeszłości, które mogą pokazać rdzeń społeczeństwa na różnych jego poziomach oraz odsłonach. Np, umożliwiają zbadanie sieci parafialnej w diecezji przemyskiej; księgi metrykalne mogą pokazać nam procesy demograficzne (poprzez zbadanie liczb urodzeń, ślubów, zgonów, chorób, epidemii). Księgi brackie są korzystne w wyjaśnieniu systemów wartości bratczyków.
A skrypty z wykładów uniwersyteckich oraz gimnazjalnych uchylą zasłonę nad kwestią edukacji jak Rusinów, tak Polaków, Ormian oraz innych grup etnicznych.
Vitaliy Perkun, 19 grudnia 2024 r.
Leave a Reply