Fot. Wikipedia
Stanisław Skalski urodził się w 1915 roku w miejscowości Kodyma. To niewielkie miasteczko było przed zaborami krańcem województwa bracławskiego I RP, w czasach urodzin przyszłego pilota pod okupacją rosyjską. Obecnie w granicach Ukrainy. Zmarł Stanisław Skalski w 2004 roku w Warszawie. Skalski to polski lotnik i as, uczestnik bitwy o Anglię, postrach Niemców. Uważany za najlepszego lotnika okresu II wojny światowej.
Od najmłodszych lat Stanisław interesował się lotnictwem. Po wyjeździe rodziny do oswobodzonej Polski Skalski już w 1933 roku aplikował do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa. Jednak jego podanie nie zostało rozpatrzone pozytywnie ze względu na zbyt młody wiek.
Młody Polak nie poddał się i odbył kurs szybowcowy w Polichnie oraz pilotażu w Łucku. Zrezygnował ze studiów prawniczych w Warszawie, aby rozpocząć służbę wojskową oraz oddać się swojej największej pasji – lotnictwu.
Po odbyciu kursu unitarnego w roku 1936, został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Dwa lata później został mianowany podporucznikiem. Swoją czynną służbę rozpoczął w 4. Pułku Lotniczym.
Już za trzy lata musiał potwierdzić swoje kwalifikacje lotnicze biorąc udział w sierpniu 1939 roku w przechwyceniu niemieckich samolotów zwiadowczych. Po zaatakowaniu Polski przez Hitlera rozpoczął czynną obronę przed Luftwaffe. W pierwszym dniu kampanii wrześniowej objął dowództwo nad 142. Eskadrą Myśliwską. 2 września Skalski samodzielnie zestrzelił dwa bombowce Dornier Do 17.
W czasie kampanii wrześniowej Polakowi udało się zestrzelić 5 wrogich samolotów. Był to rekord wśród polskich lotników.
W roku 1940 Stanisław Skalski został skierowany na Wyspy Brytyjskie, gdzie jako jeden ze 144 polskich pilotów brał udział w bitwie o Anglie. W czasie walk na zachodzie przydzielony został do brytyjskiego 501. Dywizjonu Myśliwskiego Royal Air Force.
W czasie walk o Anglię udało mu się samodzielnie zniszczyć 4 maszyny wroga. Mimo tak ogromnych umiejętności wojskowych, jakie posiadał Skalski, w czasie wyprawy przeciw bombowej został postrzelony, a jego samolot stanął w płomieniach. Pilot musiał wyskoczyć ze swojego myśliwca. W listopadzie 1940 powrócił do czynnej służby.
W następnych latach wojny należał do wielu różnych formacji lotniczych, między innymi był to polski 306. Dywizjon. W ramach działań w dywizjonie Skalski, służył we Francji, gdzie stracił 5 myśliwców Bf 109. W 1942 został mianowany kapitanem Polskich Sił Zbrojnych.
Pod koniec 1942 w brytyjskim Dowództwie Lotnictwa Myśliwskiego narodził się pomysł utworzenia specjalnej eskadry lotniczej w Afryce, w której Anglicy w tym czasie toczyli walki z państwami osi.
Po zakończeniu kampanii afrykańskiej, Skalski z ramienia Royal Air Force dowodził jednostkami lotniczymi we Włoszech i Wielkiej Brytanii. Brał także udział w lądowaniu w Normandii.
W 1947 roku powrócił do Polski. Nie zważając na swoje zasługi w walce z Niemcami został aresztowany przez władze komunistyczne 4 czerwca 1948 roku pod fałszywym zarzutem szpiegostwa. Podczas śledztwa był brutalnie torturowany. Po błyskawicznym procesie w 1950 roku został wydany wyrok śmierci.
Rok później na skutek starań matki Skalskiego, Bolesław Bierut wydał w jego sprawie ułaskawienie. Karę śmierci zamieniono na dożywotnie pozbawienie wolności.
Dopiero w 1956 roku pilot został wypuszczony na wolność. Po okresie komunizmu, w czasie transformacji ustrojowej, zaangażował się w politykę. Starał się dostać do parlamentu z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji i Samoobrony. Jego kariera w polityce nie powiodła się.
Za swoje zasługi uhonorowany Złotym oraz Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Sergij Porowczuk, 14 listopada 2023 r.
