Wybitny polski prawnik i literat Piotr Jaksa-Bykowski urodził się 194. lat temu, 31 stycznia 1823 roku, w Jakuszyńcach na Podolu w rodzinie marszałka szlachty powiatu winnickiego. Zmarł w wieku 66 lat w Warszawie, jako znany badacz polskiego i ukraińskiego folkloru i etnografii, pierwszy twórca szkoły realistycznej w polskiej literaturze.
31 stycznia w Jakuszyńcach – małej ojczyźnie Jaksy-Bykowskiego odbyła się impreza, upamiętniająca tę wybitną postać dla kultury polskiej i ukraińskiej. Do miejscowego Domu Kultury na zaproszenie prezesa „Polskich Fundamentów Winniczyzny” Hanny Radzichowskiej oraz przewodniczącego Jakuszynieckiej Rady wsi Wasyla Romaniuka przybyli konsul KG RP w Winnicy Urszula Filipkowska, przedstawiciele władz obwodowych i rejonowych, prezesi organizacji polskich, w tym – członek zarządu Związku Polaków na Ukrainie Jerzy Wójcicki, goście z Lublina i Krynicy Zdroju oraz liczne grono mieszkańców tej miejscowości, którzy w większości dopiero teraz dowiedzieli się o swoim wybitnym rodaku.
W ramach wieczoru literacko-muzycznego zabrzmiały fragmenty utworów Piotra Jaksy-Bykowskiego, widzowie obejrzeli przedstawienie na motywach jego dzieła. Utwór o miłości młodego Jaremy do Ulany, zakończony dramatycznym finałem został przetłumaczony na język ukraiński i z zachwytem przyjęty przez widzów. Poza tym występy zespołów artystycznych, wykonujących polskie i ukraińskie pieśni oraz tańce ludowe, muzyka Chopina w wykonaniu zespołu smyczkowego z Winnicy oraz ciepła, nie zważając na zimną salę, atmosfera, tworzyły wspólnie piękną imprezę, prawdopodobnie w danym rodzaju w tej niewielkiej podolskiej miejscowości pod Winnicą.
Wieczorowi pamięci Piotra Jaksy-Bykowskiego towarzyszyło otwarcie „polskiego kącika” w jakuszynieckiej bibliotece wiejskiej. Książki w języku polskim dla tej placówki zostały przekazane przez polską fundację „Braterstwo” oraz Centrum Rozwoju i Partnerstwa „Polonia” (prezes Maria Kozyrska).
Wszyscy honorowi goście zostali uhonorowani pamiątkowymi dyplomami. Konsul Filipkowska oraz przewodniczący władz lokalnych Wasyl Romaniuk zapalili dwa symboliczne znicze pod portretem wybitnego Podolanina – Piotra Jaksy-Bykowskiego.
W 2017 roku w Jakuszyńcach planowane jest odsłonięcie kamienia z tablicą ku czci autora „Maleparty”, uporządkowanie jednej z alei w centralnym parku i nadanie jej imienia wybitnego rodaka, Piotra Jaksy-Bykowskiego.
Słowo Polskie, zdjecia: Sergiusz Olijnyk, 01.02.17 r.
