Do niedawna szczątki radzieckiego komisarza Wasilija Pimenowa (1898–1939) były pochowane w centrum Winnicy na terenie „Pomnika Chwały” (współczesny Plac Europejski). Biografia tego sowieckiego oficera niejawnie świadczyła o początku II wojny światowej, kiedy to bolszewicy i niemieccy naziści działali jako sojusznicy. Przyjrzyjmy się bliżej sylwetce tej osoby.
Wasilij Pimenow urodził się w rodzinie chłopskiej w pobliżu Petersburga w Imperium Rosyjskim. Podczas I wojny światowej i późniejszych wydarzeń wojny domowej w Rosji służył jako marynarz we Flocie Bałtyckiej, a także był członkiem załogi pociągu pancernego „Putiłowcy im. towarzysza Lenina”. Brał osobisty udział w październikowym zamachu stanu i stłumieniu powstania w Kronsztadzie w 1921 roku. W okresie międzywojennym kontynuował służbę w marynarce wojennej i armii. Prawdopodobnie nadal mieszkał w Leningradzie do 1937 r., a stamtąd został wysłany do Mongolii, gdzie Pimenow wziął udział w radziecko-japońskim konflikcie granicznym nad Chałchin Gołem (1939).
Rok 1939 był rokiem, który połączył Wasilija Pimenowa z Ukrainą (jak się okazało – na zawsze). W marcu 1939 roku przybył on do Winnicy, gdzie otrzymał wysokie stanowisko szefa wydziału lotniczego 17. Korpusu Strzeleckiego Armii Czerwonej. Rok wcześniej na bazie tego korpusu utworzono Winnicką Grupę Armii Kijowskiego Specjalnego Okręgu Wojskowego: Związek Radziecki aktywnie przygotowywał się do wojny.
Wraz z inwazją ZSRR wraz z nazistowskimi Niemcami na terytorium Polski i wybuchem II wojny światowej, zadaniem dla 17. Korpusu Strzeleckiego było uderzenie na armię polską w rejonie Tarnopola, przejęcie kontroli nad miastem, a później przejście w rejon Buska, Przemyśla i następnie zdobycie Lwowa.
Dla Wasilija Pimenowa kampania wojenna zakończyła się trzeciego dnia sowieckiej agresji na Polskę: zmarł w nieznanych okolicznościach w pobliżu wsi Draganówka pod Tarnopolem 19 września 1939 r. Wcześniej miał zostać pochowany z honorami we Lwowie, ale ciało przewiezono do Winnicy, ponieważ mieszkała tam jego rodzina. Pożegnanie odbyło się w Domu Oficerskim, który wówczas znajdował się obok placu Kozyckiego i przyszłego miejsca pochówku. Więc w 1939 r. w Winnicy pojawił się pierwszy radziecki grób związany z wydarzeniami II wojny światowej, chociaż nigdzie oficjalnie o tym nie wspomniano przez cień wcześniejszej współpracy sowiecko-nazistowskiej.
Po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, w 2023 r. przeprowadzono badania poszukiwawcze i ekshumacyjne na terenie Pomnika Chwały, gdzie prochy Pimenowa odnaleziono wśród 106 innych szczątków w wykopalisku nr 5. W grobowcu znaleziono metalową trumnę zawierającą szkielet ludzki i towarzyszący mu materiał: biały metalowy portcygar, metalowe guziki z wizerunkiem pięcioramiennej gwiazdy z sierpem i młotem, umieszczone w niej fragmenty okularu (soczewki) i rękawy oficerskiego płaszcza. Ciekawostką jest, że przy szczątkach odnaleziono również pozostałości dawnego zagospodarowania terenu – granitową płytę z napisem w języku rosyjskim „Szef Politotdelia Korpusu Polkovoy Komisarz Wasilij Siergiejewicz PYMENOW 19.XII.1898–19.IX.1939 poległ w walkach o wyzwolenie ludu pracującego Zachodniej Ukrainy”.
W tym samym roku, 2023, szczątki Wasilija Pimenowa zostały ponownie pochowane na cmentarzu Sloboda Pyatnyczanska (Pyatnyczany Lewobrzeżne) obok Pomnika Walki z Nazizmem.
Opis ilustracji: Zdjęcie pierwotnej płyty grobowej na mogile sowieckiego komisarza Wasilija Pimenowa, który wziął udział w sowieckiej agresji na Polskę we wrześniu 1939 r.
Leave a Reply