80 lat temu w Polsce odbyła się pierwsza emisja telewizyjna

Fot. Polish Club Online

Portal dzieje.pl przypomniał o tym, że 80 lat temu, 26 sierpnia 1939 r., na II Dorocznej Wystawie Radiowej w Warszawie przeprowadzono pierwszą publiczną emisję telewizyjną w Polsce.

Wówczas wyświetlono m.in. film fabularny „Barbara Radziwiłłówna” w reżyserii Józefa Lejtesa z Jadwigą Smosarską w tytułowej roli.

Kinowe sukcesy międzywojnia trudno jednak było pokazać szerszej publiczności za pomocą telewizji. Szacuje się, że było wówczas w kraju zaledwie 30 odbiorników. Mało kto mógł sobie na nie pozwolić, bowiem ich cena sięgała 5 tysięcy złotych (niewiele więcej kosztował samochód). Dla porównania miesięczna pensja dobrze zarabiającego urzędnika wynosiła 400 złotych.

Obraz nadano za pomocą tzw. telewizji mechanicznej w standardzie 120 linii, na aparaturze Philipsa (telewizor i wóz transmisyjny). Warto jednak zaznaczyć, że trwały już dość zaawansowane prace nad telewizją elektroniczną w standardzie 343 liniowym. Wystawa odbyła się w gmachu YMCA przy ul. Konopnickiej 6 w Warszawie.

Miała trwać do 10 września, lecz wybuch wojny przerwał zarówno wystawę, jak i prace nad dalszym rozwojem telewizji w Polsce. Prace te były na tyle zaawansowane, że przewidywaną datą rozpoczęcia nadawania stałego programu był rok 1940.

Fot. Ilustrowany Tygodnik Polski

Szukając genezy polskiej telewizji, należy cofnąć się aż do końcówki XIX wieku, kiedy to w 1897 roku Jan Szczepanik – techniczny samouk zwany m.in. polskim Edisonem i Leonardem da Vinci z Galicji, skonstruował telektroskop. Było to urządzenie służące do przesyłania na odległość, za pomocą elektryczności, ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem. Szczepanik opatentował swój wynalazek w Brytyjskim Urzędzie Patentowym pod numerem 5031. 3 kwietnia 1898 roku wynalazek Polaka znalazł się na okładce „New York Timesa”, jego mechanizmem zachwycał się m.in. Mark Twain.

Następnym etapem było skonstruowanie aparatury telewizji mechanicznej. Dokonał tego w 1929 roku Stefan Manczarski. Urządzenie opierało się na synchronicznie wirujących, po stronie nadawczej i odbiorczej, dwóch tzw. tarczach Nipkowa. Sygnał telewizyjny przekazywano za pomocą przewodu elektrycznego. Sposobem tym jednak uzyskiwano jedynie nieruchomy obraz. Sam Manczarski powiedział o swoim mechanizmie, iż jest to „sposób telewizyjnego przesyłania obrazów za pośrednictwem drutu i radia”.

5 października 1938 roku z anteny zainstalowanej na dachu Prudentialu nadano pierwszy próbny sygnał telewizyjny – był to występ Mieczysława Fogga. 26 sierpnia 1939 roku, na krótko przed wybuchem wojny, eksperymentalna stacja telewizyjna wyemitowała pierwszy oficjalny program. Wyświetlono wówczas pierwszy film fabularny w polskiej telewizji – „Barbarę Radziwiłłównę”.

W Związku Radzieckim, nie zważając na eksperymenty z tarczami Nipkowa jeszcze w lutym 1939 roku, pierwszą publiczną emisję przeprowadzono dopiero w roku 1951.

Słowo Polskie za: PAP, dzieje.pl, 28 sierpnia 2019 r.