W ostatnim tygodniu grudnia Rada Miasta Winnicy przegłosowała pozytywnie, a burmistrz Serhij Morgunow zatwierdził zmianę 135 nazw ulic, które podlegały „dekomunizacji” przez mieszczące się w ich tytułach wzmianki o działaczach komunistycznych lub wydarzeniach, związanych ze ZSRS.
Wśród nowych nazw ulic uważny internauta, korzystający z Google Maps, może odnaleźć kilkanaście, związanych z historią Polski i Polakami, którzy mieszkali na terenach Podola i całej Ukrainy:
1. Ulica Marcelego Wysokińskiego.
Nowa nazwa ulicy jest poświęcona wybitnemu jezuicie, ostatniemu proboszczowi kościoła kapucynów w Winnicy, przed jego zamknięciem przez władze komunistyczne na początku lat 60. Ulica znajduje się w dzielnicy Tiażyłów, znaczną część mieszkańców której stanowią Polacy z pochodzenia. Niedaleko ulicy Wysokińskiego mieści się rzymskokatolickie Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Poprzednia nazwa ulicy – im. Czubara – członka KC WKP (b).
2. Ulica Władysława Horodeckiego.
Władysław Horodecki urodził się w Szołud’kach niedaleko Winnicy. Znany polski i ukraiński architekt. Najbardziej wybitne jego dzieła znajdują się w Peczorze pod Niemirowem (mauzoleum i kaplica Potockich), Kijowie oraz Teheranie. Poprzednia nazwa ulicy Horodeckiego – im. Czerwonych Partyzantów.
3. Ulica Josepha Conrada
Józef Apollo Korzeniowski (Joseph Conrad) – słynny polski i brytyjski pisarz marynista. Urodził się w Berdyczowie. Syn powstańca styczniowego. Poprzednia nazwa ulicy – im. bolszewika Fabryciusa.
4. Ulica Magistracka
Przed rosyjską okupacją Plac Rynkowy w Winnicy mieścił się naprzeciwko kościoła i klasztora Jezuitów, niedaleko rzeki Boh. Rosjanie celowo deklasowali rolę winnickiego Magistratu, przenosząc stolicę guberni do Kamieńca. Komuniści zniszczyli zabytkowy wygląd Rynku i umieścili w jego miejscu kino „Rosja”. Poprzednia nazwa ulicy – Pierwomajska.
5. Ulica, zaułek i przejazd Bracławski.
Winnica w czasach I RP należała do Wschodnich Kresów i od drugiej połowy XVII wieku pełniła rolę stolicy województwa bracławskiego. Poprzednia nazwa ulicy – im. radzieckiego pisarza Ostrowskoho.
6. Ulica Bernarda Pretwicza.
Śląski szlachcic, za życia nazwany polskim bohaterem narodowym wiernie służył królowej Bonie i Rzeczypospolitej. Starosta barski. Obrońca Podola przed Tatarami. Dzięki jego aktywności zaczęły rozwijać się liczne polskie zamki na Wschodnim i Zachodnim Podolu. Uznawany przez Kozaków za swojego przywódcę. Poprzednia nazwa ulicy – im. Kujbyszewa.
7. Ulica Monastyrska (Klasztorna)
Ulica Monastyrska mieści się wzdłuż ciągnącej się linii byłych klasztorów katolickich w Winnicy – kapucyńskiego, dominikańskiego i jezuickiego. Niestety do dziś przetrwał tylko jeden z nich – kapucynów. Poprzednia nazwa ulicy – im. Wołodarskiego.
8. Ulica i zaułek Grocholskich.
Grocholscy – to jeden z najsłynniejszych polskich rodów ziemiańskich na Podolu. Dzięki wsparciu finansowemu Grocholskich powstawały kościoły i klasztory katolickie. Woronowicka gałęź rodu wzięła aktywny udział w Powstaniu Styczniowym. Po upadku carskiej Rosji Grocholscy z Piętniczan pod Winnicą stanęli na czele polskiego ruchu niepodległościowego w Winnicy. Wcześniejsza nazwa ulicy – Wołoczajowska.
9. Ulica Pietniczańska.
Pietniczany – to nazwa wioski, która przed przewrotem bolszewickim należała do rodu Grocholskich, tak samo, jak i Strzyżawka po przeciwnej stronie Bohu. Pierwszy polski zamek stanął na terenie Pietniczan już w XVII w. Poprzednia nazwa ulicy — im. Bożenki – członka bolszewickich band na Podolu i Ukrainie.
Podczas uzgadniania pierwszej kolejki nazw ulic zabrakło miejsca dla ulicy, alei lub prospektu im. Jana Pawła II. Władze miasta obiecały, że uwzględnią tę prośbę katolicko-polskiej części mieszkańców miasta, podpartą 550 podpisami, podczas przemianowania ostatnich 40 ulic, które podlegają „dekomunizacji”.
Do procesu oczyszczania ulic miasta Winnicy od totalitarnej komunistycznej przeszłości aktywnie dołączyli się czonkowie polskich organizacji społecznych miasta, wierni parafii rzymskokatolickich oraz duchowieństwo.
Słowo Polskie, 05.01.15 r.
