Pałac Wodzickich w Lubarze na Żytomierszczyźnie był jednym z najciekawszych zabytków architektury XIX wieku na terenie całego wschodniego Wołynia. Położony nad rzeką Słucz, zbudowany w stylu neoklasycystycznym, otoczony parkiem założonym przez słynnego Dionizego Miklera, pałac należał do rodziny Polaków Wodzickich.
Pałac dwukondygnacjowy z kolumnadą oraz loggiami w elewacjach bocznych w styczniu 1944 roku uległ znacznym zniszczeniom. Po wojnie pozostałości budynku zostały rozebrane, a pałac nie przetrwał do dziś. Dziś o istnieniu pałacu przypominają jedynie materiały archiwalne i zdjęcia, w tym rysunki słynnego artysty Napoleona Ordy, przedstawiające wygląd pałacu w latach 1862-1876. Do dziś przetrwał fragment pierwszego piętra prawego skrzydła z pozostałościami narożnej wieży. Później mieściła się tam stołówka przedsiębiorstwa transportu samochodowego. Zachowało się również kilka budynków gospodarczych.
Starożytne miasto Lubar zostało założone w połowie XIV wieku przez księcia litewskiego Lubarta Giedymina, na którego cześć miasto otrzymało nazwę. W XVI-I połowie XVII wieku należało do książąt Ostrożskich, po których miasto na długi czas przeszło w ręce książąt Lubomirskich.
W 1865 roku Lubar stał się własnością córki Kazimierza Karwickiego – Celestyny, która wraz z mężem hrabią Alfredem Wodzickim (1839-1902) osiedliła się w Lubarze.
Na początku lat 90. XIX wieku Wodziccy przebudowali stary pałac. Przebudowę przeprowadził architekt Olsen w stylu eklektycznym. W 1918 roku pałac został splądrowany i częściowo uszkodzony. Po ustanowieniu władzy radzieckiej pałac odrestaurowano, a w jego miejscu umieszczono kilka instytucji państwowych. Podczas okupacji niemieckiej na terenie pałacu dokonywano egzekucji ludności cywilnej. Do dziś zachował się mur jednej z oficyn pałacu ze śladami kul.
W Lubarze stał kościół oo. dominikanów św. Michała i Jana Nepomucena wraz z klasztorem – fundowany był przez Stanisława Lubomirskiego w 1630 i zniszczony w czasie wojen kozackich. Odbudowany przez Franciszka Ferdynanda Lubomirskiego w latach 1752–1765[3], konsekrowany przez biskupa kijowskiego J.A. Załuskiego herbu Junosza (1702–1774), w 1765 roku. W przyklasztornych budynkach mieściła się galeria obrazów przedstawiających; biskupów i papieży.
Lidia Baranowska, fot. Wikipedia, 15 sierpnia 2025 r.
Leave a Reply