W czerwcu 2022 roku fundacja Wolność i Demokracja złożyła wniosek do właściwych władz ukraińskich na wydanie zgody na prace poszukiwawcze polskich ofiar zbrodni wołyńskiej. Po otrzymaniu zgody i pracach poszukiwaczych, 24 sierpnia 2023 r. zlokalizowano jedno z miejsc zbrodni na terenie byłej polskiej wsi Puźniki w obwodzie tarnopolskim.
W tym samym czasie WiD złożył także wniosek do właściwych władz ukraińskich o wydanie zgody na ekshumacje ofiar. Po wielotygodniowej procedurze administracyjnej otrzymano zgodę. Na podstawie tej zgody ruszają przygotowania do ekshumacji w Puźnikach. Prace ekshumacyjne mają rozpocząć się w kwietniu 2025 roku. Szczątki po wydobyciu będą badane przez polskich archeologów i antropologów. Zostanie pobrany materiał genetyczny.
13 stycznia odbył się briefing prasowy z udziałem prezes Fundacji Wolność i Demokracja Lilii Luboniewicz i wiceprezesa Macieja Dancewicza. Luboniewicz podziękowała przedstawicielom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za wsparcie w tych działaniach. Wiceprezes Fundacji Wolność i Demokracja Maciej Dancewicz opowiedział w szczegółach, jak przebiegał proces uzyskania zgody, początkowo na poszukiwania, a następnie na ekshumację.
„Fundacja uzyskała wstępną zgodę władz ukraińskich na przeprowadzenie prac poszukiwawczych na terenie nieistniejącej wsi Puźniki w dawnym województwie tarnopolskim. W listopadzie 2022 r. otrzymaliśmy list, będący pierwszym krokiem do rozpoczęcia prac. W kwietniu 2023 r. otrzymaliśmy wszystkie potrzebne zgody. Prace poszukiwawcze rozpoczęły się pod koniec maja i trwały ponad pięć tygodni. Odnaleźliśmy mogiłę, która była dołem ze szczątkami ludzkimi. Mogiła została odsłonięta. Kolejnym krokiem było przygotowanie dokumentacji i złożenie do władz ukraińskich prośby o zgodę na ekshumację. Po pewnym czasie otrzymaliśmy zgodę, na podstawie której możemy rozpocząć przygotowania do ekshumacji.
Zgoda na ekshumację dotyczy tylko odnalezionego miejsca w byłej wsi Puźniki. Prace ekshumacyjne mają rozpocząć się w kwietniu 2025 roku. Szczątki po wydobyciu będą badane przez polskich archeologów i antropologów. Zostanie pobrany materiał genetyczny” – zaznaczył w oświadczeniu Maciej Dancewicz.
Po pracach badawczych zgodnie z wolą potomków mieszkańców wsi Puźniki, szczątki zostaną pochowamy na miejscu byłego cmentarza wsi Puźniki.
„To jest miejsce, gdzie ci ludzie żyli i gdyby nie wydarzyła się ta tragedia, prawdopodobnie tam by spoczęli” – dodał wiceprezes WiDu.
Polski Instytut Pamięci Narodowej nadal oczekuje na wydanie przez Ukrainę zgód na prace poszukiwawcze oraz ekshumacyjne w ramach dotychczasowych wniosków IPN. Wśród nich znajduje się wielokrotnie ponawiany wniosek o możliwość przeprowadzenia prac poszukiwawczych w Hucie Pieniackiej, polskiej wsi w dawnym województwie tarnopolskim, gdzie ukraińscy żołnierze 14 Dywizji SS „Galizien” oraz ukraińscy nacjonaliści 28 lutego 1944 r. zamordowali co najmniej 850 mieszkańców w ramach ludobójczej operacji antypolskiej, a także wniosek na przeprowadzenie ekshumacji szczątków żołnierzy WP poległych we wrześniu 1939 r. w obronie Lwowa w Zboiskach i Hołosku, które to wnioski zostały złożone na początku 2020 r.” – przypomniał przedstawiciel IPN Rafał Leśkiewicz.
Podczas briefingu prasowego przedstawiciele Fundacji Wolność i Demokracja przedstawili szczegóły dotyczące prac poszukiwawczych ofiar zbrodni UON i UPA we wsi Puźniki oraz planowanej tam ekshumacji poinformowali także że prace będą prowadzone we współpracy z ekspertami Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz przedstawicielami Instytutu Pamięci Narodowej, a także ukraińskimi ekspertami.
Słowo Polskie, fot. Polscy wolontariuszy podczas prac porządkowych na terenie cmentarza w Puźnikach, autor zdjęcia Robert Bąk, 14 stycznia 2025 r.
Leave a Reply