Aby dodać autentyczności tymczasowemu daszkowi nad wejściem do zachodniego budynku zamku w Brzeżany, konserwatorzy wykorzystali płytki ze stuletniego domu w Brzeżanach.
Dachówka została odkupiona od właścicieli starego domu, który miał pójść do rozbiórki. Stuletnie płytki zdobią teraz dach, harmonijnie łącząc się z nowymi drewnianymi drzwiami i chroniąc wejście przed deszczem.
Do częściowej renowacji zamku brzeżańskiego przyczyniła się fundacja «Pokrowa». Sfinansowała ona m.in. montaż nowych okien i drzwi, a także wspomnianego wyżej daszku.
„Chociaż tymczasowa osłona jest konstrukcją techniczną, która chroni wejście do holu i lochu, zrobiliśmy ją w tym samym stylu, co drzwi wejściowe, aby kompleks wyglądał na kompletny. Kształty osłon są proste, ale masywne — w duchu zamku. Użyliśmy autentycznych płytek, a nie metalowych, ponieważ nowoczesne materiały często psują wygląd starożytnej architektury. Drewno zostało przekazane przez hromadę naraiwską. Prace wykonali miejscowi rzemieślnicy według mojego szkicu, — opowiedział konserwator Serhij Sirij.
Jednocześnie zadbano o inkluzywność przestrzeni, dzięki czemu wejście stało się bardziej dostępne dla wszystkich zwiedzających
W 1530 roku miasto Brzeżany założył Mikołaj Sieniawski, późniejszy wojewoda ruski i hetman wielki koronny. Sieniawski rozpoczął budowę renesansowego zamku, na zachowanej tablicy erekcyjnej widnieje data 1554. Zamek wzniesiono na płaskowyżu oblanym wodami dwóch odnóg rzeki Złota Lipa, wypływających ze stawu powyżej zamku i kierujących swe wody do drugiego stawu poniżej. Bagnisty teren, zwiększający walory obronne, wymusił na budowniczych wzmocnienie terenu przez wbicie dużej ilości dębowych bali w grząski grunt. Dopiero na tak przygotowanym gruncie zbudowano piwnice i grube mury zamkowe.
Obiekt powstawał od połowy XVI wieku do drugiej połowy XVII wieku i posiada w swojej architekturze cechy renesansowe i barokowe. W XVI wieku na dziedzińcu zamku wzniesiono kościół zamkowy, wyposażony później w liczne malowidła, sztukaterie i nagrobki Sieniawskich dłuta Jana Pfistera i rozbudowany o boczne kaplice z kopułami.
W latach 1648, 1665 i 1667 zamek oparł się Kozakom, a w 1676 r. atakom wojsk tureckich i tatarskich pod wodzą Ibrahima Szejtana. Przed 1675 r. z inicjatywy Mikołaja Hieronima Sieniawskiego hetmana polnego koronnego zamek otoczono czworobokiem fortyfikacji ziemnych typu nowoholenderskiego z czterema bastionami. Po śmierci ostatniego z Sieniawskich Adama Mikołaja (zm. 1726) zamek przeszedł na własność Czartoryskich. Stało się to za sprawą małżeństwa Zofii, córki Adama z Augustem Czartoryskim. Później właścicielami zamku byli Lubomirscy i Potoccy.
W latach 1916–1917 podczas I wojny światowej zamek uległ częściowym uszkodzeniom na skutek ostrzału artyleryjskiego. W 1920 r. do Krakowa wywieziono sarkofagi Sieniawskich, przeniesione później do zamku w Pieskowej Skale.
W 1933 roku Jakub Ksawery Potocki ofiarował zamek Wojsku Polskiemu, a wojsko postanowiło go odbudować wg stanu z 1775 r., jednak do 1939 r. wykonano jedynie część prac zabezpieczających.
Słowo Polskie za: teren.in.ua, fot. teren.in.ua, 2 listopada 2025 r.
Leave a Reply