Podczas spotkania członków Rady i przedstawicieli polskich władz podsumowano wyniki Konkursu „Senat – Polonia 2025”, podziękowano Polonii za udział w wyborze nowego prezydenta i lobbowanie polskich interesów na świecie. Przypomniano także, że wojna na Ukrainie kładzie cień na wszystkie inicjatywy polonijne i priorytetyzuje wszystkie inne sprawy.
W Senacie 17 lipca 2025 r. odbyło się posiedzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu RP XI kadencji poświęcone najważniejszym wyzwaniom i potrzebom Polonii i Polaków za granicą. Dyskusję zdominowały kwestie dotyczące konkursu „Senat – Polonia 2025”.
Otwierając spotkanie, marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska zapewniła, że Senat jest otwarty na wszelkie sugestie dotyczące jego współpracy z Polonią, tak aby była ona jak najlepsza, a działania skuteczne. W tym kontekście prosiła o uwagi i propozycje odnośnie tegorocznego konkursu „Senat – Polonia 2025”. Członkom Rady podziękowała za zaangażowanie w wyborach prezydenckich, a Polonii za rekordowy w nich udział. „Zależy nam, aby młodzi Polacy mieszkający za granicą przyjeżdżali do Polski, poznawali kraj swoich przodków” – mówiła marszałek Senatu. Jak dodała, to dla nich jest organizowane Światowe Spotkanie Młodej Polonii – Polonia Camp 2025”, które odbędzie się 17–20 lipca 2025 r. na kampusie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. „Dla wielu osób będzie to pierwsza wizyta w Polsce. Może poczują dumę, może pomyślą o studiowaniu w Polsce, a może o powrocie do Polski i założeniu tu własnego biznesu” – mówiła marszałek Senatu.
„Wojna w Ukrainie zmieniła sytuację w Europie i na świecie. Agresja Rosji na Ukrainę jest bardzo niebezpieczna dla Polski” – ocenił przewodniczący Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senator Bogdan Borusewicz. Podkreślił, że ta wojna priorytetyzuje wszystkie inne sprawy. „Potrzebny jest Wasz lobbing na rzecz Polski” – zwrócił się do członków Rady. Według niego Polonia Camp 2025 ma na celu nie tylko wzmocnienie organizacji polonijnych poprzez zaangażowanie w ich działalność młodej Polonii, ale także lobbing Polski w różnych krajach.
Z opinią tą zgodziła się wiceminister spraw zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys. Jak mówiła, angażowanie młodzieży polonijnej w działalność polskiej diaspory to klucz do zaistnienia polskiego lobby na świecie.
Odnosząc się do przyjętej przez rząd 1 kwietnia 2025 r. strategii współpracy z Polonią i Polakami za granicą w latach 2025–30, wskazała na 3 z 7 jej filarów. Są to: nauczanie języka polskiego (m.in. przygotowanie materiałów nauczania z wykorzystaniem nowych technologii; kształcenie lektorów języka polskiego pracujących za granicą), polityka powrotowa (program Stypendialny „Poland. Business Adventure”; umożliwienie młodzieży polskiego pochodzenia studiowania w Polsce i skorelowanie kalendarzy rekrutacji na polskie uczelnie z systemami edukacyjnymi w innych krajach), edukacja obywatelska, patriotyczna i tożsamościowa (konkursy dotyczące aktywizacji obywatelskiej i zwalczania wykluczenia społecznego). Wiceminister Henryka Mościcka-Dendys podkreśliła, że w strategii zostały uwzględnione liczne uwagi i propozycje zgłaszane przez organizacje polonijne. Poinformowała też, że postulaty dotyczące uproszczenia procedury przyznawania dotacji dla organizacji polonijnych są obecnie przedmiotem prac w resorcie spraw zagranicznych.
Podczas posiedzenia przebieg i wyniki konkursu „Senat – Polonia 2025” omówił dyrektor Biura Polonijnego w Kancelarii Senatu Artur Kozłowski. Przypomniał, że w budżecie Kancelarii Senatu na rok 2025 przewidziano środki na wsparcie Polonii i Polaków za granicą w wysokości 71 mln 500 tys. zł. W konkursie wzięło udział 256 uprawnionych podmiotów, wpłynęło ok. 1000 ofert na realizację zadań polonijnych na łączną kwotę 291 mln 655 tys. zł. Dyrektor Artur Kozłowski zwrócił uwagę, że ta ogromna dysproporcja między środkami wnioskowanymi a możliwymi do uzyskania spowodowała, że wiele dobrych ofert nie mogło uzyskać dotacji. „Z dobrych ofert trzeba było wybrać najlepsze” – podkreślił. Ostatecznie do oceny merytorycznej dopuszczono 982 oferty. Projekty zostały ocenione pod względem formalnym przez Biuro Polonijne, a pod względem merytorycznym – przez 39 ekspertów zewnętrznych i komisję konkursową. Następnie zaopiniowała je Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, a ostateczną decyzję o przyznaniu dotacji podjęło Prezydium Senatu. Dyrektor Biura Polonijnego wskazał też na problemy w przebiegu konkursu. Pierwszy to tempo składania wniosków. Prawie 90% ofert wpłynęło ostatniego dnia, czyli 10 lutego 2025 r. Pierwotnie wnioski miały być zgłoszone do 31 stycznia 2025 r., ale na prośbę oferentów przedłużono ten termin. W związku z tą sytuacją rozważane jest skrócenie tego terminu w przyszłym konkursie. Drugi problem dotyczy ofert, w których wysokość dotacji została zmniejszona przez Prezydium Senatu. Dostosowanie oferty do przyznanych środków opóźnia termin podpisania umowy. Obecnie aktualizowanych jest 66 ofert.
Podczas dyskusji członkowie Rady zwracali uwagę na dublujące się zakresy zadań, szczególnie w kierunkach 2 i 3, oraz apelowali o ich uproszczenie. Podnosili kwestię projektów wieloletnich, których konkurs nie uwzględnia. Wskazywali na brak informacji o błędach we wnioskach o dotacje, a także na potrzebę przeprowadzania szkoleń dla wnioskodawców i oferentów w zakresie przygotowywania wniosków. Proponowali publikowanie na stronie internetowej Senatu nazw organizacji, które otrzymały środki na realizację zadań polonijnych. Postulowali uwzględnienie podczas oceny wniosków specyfiki Polonii w różnych krajach oraz weryfikację ich pod względem przydatności dla Polonii.
Słowo Polskie za: Senat RP, fot. Tomasz Ozdoba / Senat RP, 20 lipca 2025 r.
Leave a Reply