Ogólnoukraińska konferencja krajoznawcza pod tytułem „Berdyczów od czasów dawnych do teraźniejszości” odbyła się w Berdyczowie. Historycy i krajoznawcy z Berdyczowa, d. Płoskirowa, Kijowa oraz innych miast przedstawili niezwykle interesujący wizerunek dziejów miasta. Szczególna uwaga była poświęcona polskim śladom w historii Berdyczowa, w tym Narodowemu Sanktuarium Matki Bożej Berdyczowskiej (Szkaplerznej). Referat „Działalność Karmelitów Bosych w Berdyczowie” wygłosił w języku polskim o. Paweł Ferko OCD.
Nie sposób pominąć innych ciekawych referatów, np. „Współczesne krajoznawstwo kraju Berdyczowskiego „ (autor Paweł Skawroński – prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Krajoznawców Ukrainy), „Za lustrzanym luksusem berdyczowskiego „Torgzinu”1932-1935- organizacji, która,oprócz obsługiwania cudzoziemców, jako oszust niesprawiedliwie zdobywała od głodnej radzieckiej ludności złoto i klejnoty, autor dr Waleryj Rekrut), „Materiały etnograficzne z berdyczowskiego okręgu w naukowych zbiorach archiwalnych rękopisów i nagrań fonograficznych Instytutu Sztuki, Folkloru i Etnologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy im. Rylskiego” – autor dr Aleksander Wasianowicz, „Sterowiec „Grif”- autor Sergiusz Pasiuk.
Wszystkie materiały konferencji zostały umieszczone w 500-stronnicowym zbiorze (skrypcie) naukowym pod tytułem „Wielki Wołyń”. Znalazł się też tam materiał, przygotowany wspólny z Jolantą Bielecką-Pokorą z Polski materiał Jerzego Sokalskiego „Polski cmentarz w Berdyczowie – ocal od zapomnienia”.
Bardzo interesujący okazał się też referat przedstawiony przez dr Sergiusza Jesiunina z Chmielnickego Muzeum Krajoznawczego. Zaprezentował on odczyt naukowy pod nazwą „Ikonografia Berdyczowa w polskich periodykach XIX stulecia”. Autorowi udało się znaleźć niezwykle interesujące dawne wizerunki cudownego Obrazu Matki Bożej berdyczowskiej, berdyczowskiego klasztoru itd. Jak zaznaczył autor, w XIX stuleciu w imperium Rosyjskim ukazywały się periodyki polskie, przy czym były one, w odróżnieniu od rosyjskiej, bogato ilustrowane na wzór europejski! Ciekawe, że stare polskie czasopisma zachowały się w zbiorach… dzięki cenzurze rosyjskiej, która kiedyś zabraniała i wyłączała ich z użytku umieszczając w osobne „teczki”. A propos wytwarzaniem drzeworytów dla ówczesnych czasopism zajmowali się najlepsi malarze. Obecnie taka historia w obrazkach jest cennym źródłem informacji dla współczesnych badaczy.
Organizator konferencji, dyrektor Muzeum historii miasta pan Paweł Skawroński opowiedział że to już czwarta w historii Berdyczowa konferencja krajoznawcza, zaczynając od roku 1999. Udało się zrealizować ten pomysł, a przede wszystkim wydać zbiór prac naukowych dzięki przewidzianych w budżecie miasta odpowiednich środków.
Jerzy Sokalski (Polskie Radio Berdyczów), 25.11.15 r.
