8 listopada w Warszawie przy ulicy Fryderyka Chopina został odsłonięty pomnik Polakowi Henrykowi Sławikowi i Węgrowi Józefowi Antallowi. Sawik i Antall uważani są za bohaterów Polski, Węgier oraz Izraela za uratowanie podczas II wojny światowej co najmniej 5 tys. polskich Żydów.
W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięli udział marszałek Sejmu Marek Kuchciński, wicemarszałkowie Senatu Maria Koc i Adam Bielan, minister MKiDN Piotr Gliński, węgierski ambasador Ivan Gyurcsik, metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz oraz główny polski rabin Michael Schudrich. W przedsięwzięciu uczestniczyli także członkowie rodzin Sławika i Antall oraz kombatanci.
Na uroczystość objętą honorowym patronatem prezydenta Andrzeja Dudy przybyli m.in.: marszałek Sejmu Marek Kuchciński, wicemarszałkowie Senatu Maria Koc i Adam Bielan, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, ambasador Węgier Ivan Gyurcsik, metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz oraz naczelny rabin Polski Michael Schudrich, a także kombatanci i członkowie rodzin Sławika i Antalla.
Henryka Sławika (1894-1944) nazywają „śląski Schindler”, Józefa Antalla (1896-1974) – „Ojczulkiem Polaków”. Są uznawani za bohaterów trzech narodów – polskiego, węgierskiego i żydowskiego, ale przez wiele lat ich dokonania były zapomniane. Henryk Sławik to powstaniec śląski, działacz społeczny, samorządowy i polityczny, wieloletni redaktor naczelny „Gazety Robotniczej”, jeden z ponad 120 tys. polskich uchodźców wojennych, których we wrześniu 1939 r. przyjęły Węgry. Jako prezes Komitetu Obywatelskiego do Spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech (1939-1944) został pełnomocnikiem na Węgry ministra pracy Rządu RP na Wychodźstwie. Dzięki pomocy Antalla, pełnomocnika rządu Królestwa Węgier ds. Uchodźców Wojennych i polskich księży, Sławik – według Yad Vashem – uratował ok. 5 tysięcy polskich Żydów-uchodźców. „Sprawiedliwy wśród narodów świata” (1990), pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2004) i Orderem „Orła Białego” (2010). Aresztowany przez gestapo (1944), bity i katowany nie zdradził swego węgierskiego przyjaciela, dzięki czemu Antall przeżył. Zmarł 23 sierpnia 1944 w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Mauthausen.
Odsłonięcie pomnika poprzedziła msza św. w intencji Sławika i Antalla oraz polskich uchodźców wojennych i ich węgierskich opiekunów. Pomnik Sławika i Antalla wiosną 2017 roku zostanie odsłonięty także w Budapeszcie.
Słowo Polskie na podstawie informacji PAP, dzieje.pl, 09.11.16 r.
