Wieś Sahinka leży nad Murachwą, w ziemi jampolskiej, na Podolu. Zwą ją inaczej Sainką i Samcami.
Istnieje legenda, iż w miejscu tern znajdował się futor, założony przez Tatara Szahina. Rzeka Murachwa ma tu wybrzeża ze skał granitowych i grot, tworzących głęboki jar. Odnoga boczna jaru zwała się jarem czartowskim. Takich jarów, zapadni, paroawów dużo w tym wybrzeżu murachwiańskim.
W zapadniach odzywały się echa tajemnicze i pohukiwania. Szedł tędy szlak Wołoski, zapuszczał swe zagony Tatarzyn z Budziaku, u wododziałów murachwiańskich zbierał hordę i jak szarańcza, wielką ćmą, walił na ziemie ruskie.
Szarańczy opór stawiały forty tu rozłożone. Opierała się Busza u skał dniestrowych, opór stawiał Dżuryn z nasypami i beluardami, ku północy Szarogród, najeżony blankami, z rondlami na krańcach.
Zagony budziackie padały od muszkietów fortecznych i rycerskiej kuli w polu, część hordy szła dalej ku rozłogom podolskim i ku Czerwonej Rusi.
Nad Murachwą zostawała pustynia po przejściu hordy, wkrótce atoli pustynia się zaludniała. Szli tu Koniecpolscy, Lubomirscy, Potoccy. Po Potockich w tej części ziemi jampolskiej nastali Mańkowscy. Sahinka wraz z Borówką i Moją należała do Seweryna Mańkowskiego. Potem Sahinką władał syn Seweryna Walery Mańkowski, marszałek szlachty powiatu jampolskiego. Za adres podolski, w 1862 roku, był wywieziony wraz z innymi w głąb Rosji, potem otrzymał pozwolenie na stały pobyt w Odesie. Tam założył i prowadził dom zbożowy, który dobrze prosperował. Niewygody więzienne przyczyniły się do jego rychłego zgonu. Wtedy Sahinka przeszła do Jana Mańkowskiego, syna Walerego.
Jan Mańkowski w 1902 roku powiększył i przebudował dom sahiniecki. Miał szczyty zębate frontowe, podcienia murowane i galerie. Dwupiętrowa sala balowa miała gładkie tynkowe ściany, natomiast mały salon wyłożony był białemi boazeriami i złoceniami, pokój jadalny i przedpokój dębowemi boazeriami i kasetonami. W sali jadalnej portrety rodzinne, część kopii portretów pochodzących z Wielkopolski. Biblioteka posiadała zgóra 5000 tomów, wśród których widniały muzealne egzemplarze. Wokół domu park stary ze strzyżonymi alejami, idącemi ku dużej wodzie. Znaną była wzorowa gospodarka rolna sahiniecka i cukrownia.
Miał Jan Mańkowski brata Aleksandra, autora „Dziwaka“, „Minowskiego“, „hr. Augusta”. Drugiego brata Leona, profesora Jagiellońskiego Uniwersytetu, orjentalistę — autora „Podręcznika nauk Sanskrytu“ i „Poszukiwań nad Pancatantrą“. Wreszcie trzecim bratem Jana Mańkowskiego jest ks. Piotr, biskup Kamieniecki.
Został Jan Mańkowski rozstrzelany przez bolszewików w Kijowie. Syn jego Ludwik również rozstrzelany w Winnicy.
Słowo Polskie na podstawie: Antoni Urbański „Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi”, Warszawa – 1928, 12 maja 2021 r.
Leave a Reply