Bardzo ważny wydaje się fakt, że dzień 21 listopada, czyli pierwszy dzień rewolucji na Majdanie, został ogłoszony na Ukrainie Dniem Wolności i Godności, bowiem odkryć własną godność, którą obdarzył osobę ludzką Stwórca i Ojciec, człowiek będzie mógł dopiero wtedy, gdy poczuje się naprawdę wolny, tzn. nieskrępowany więzami własnego egoizmu i samowystarczalności, lecz otwarty na miłość Boga, drugiego człowieka, własnej ziemi ojczystej…
Właśnie z tego powodu ów dzień przypomina przede wszystkim o wielkim wyzwaniu, które wciąż stoi zarówno przed całym społeczeństwem Ukrainy, jak również przed każdym obywatelem z osobna.
Fenomen Majdanu na Ukrainie ujawnił duchowy stan Ukraińców. Stanowi on również obfite źródło materiału dla teologów oraz religioznawców. Podczas Majdanu – jak nigdy dotąd – zostało przedstawione i sprecyzowane stanowisko Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich na Ukrainie odnośnie kierunku dalszego rozwoju państwa. Duchowni i świeccy wypowiedzieli się odnośnie szeregu tematów dotyczących przyszłości politycznej, cywilizacyjnej, kulturowej oraz duchowej kraju.
Wbrew opinii niektórych badaczy i publicystów działania Kościołów oraz Wspólnot chrześcijańskich na Majdanie nie zostały zauważone na początkowym etapie ruchu powstańczego, chociaż świadkowie początków Rewolucji Godności odnotowali tam obecność kapłanów oraz sióstr zakonnych już 29 listopada 2013 roku. Niewątpliwie duchowni przyszli na Majdan, ponieważ głos sumienia wzywał ich do miejsc gromadzenia się ludzi szukających prawdy, chociaż jeszcze wtedy nieodczuwających potrzeby kierownictwa duchowego. Z czasem jednak udział Kościołów oraz Wspólnot chrześcijańskich stał się coraz bardziej zauważalny. Na podstawie analizy socjologicznej można wyróżnić sześć etapów czynnego angażowania się Kościołów na Majdanie:
Etap I – trwał od początku akcji, czyli od 21 listopada, do nocy 30 listopada 2013 roku, gdy studenci na Placu Niepodległości zostali okrutnie pobici przez jednostki specjalne milicji. Wówczas większość studentów znalazła schronienie w klasztorze św. Michała Archanioła Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego.
Etap II – trwał od wspomnianego wydarzenia do drugiej próby „zduszenia” akcji protestów, co miało miejsce w nocy 11 grudnia 2013 roku. Wtedy to właśnie duchowieństwo w sposób czynny było obecne wśród protestujących.
Etap III – trwał od 11 grudnia 2013 roku do 13 stycznia 2014 r., czyli do dnia, gdy Kościół greckokatolicki otrzymał list od Ministerstwa Kultury, adresowany do metropolity Szewczuka, w którym znalazło się żądanie, by kapłani nie podejmowali żadnych działań duszpasterskich na Majdanie i stamtąd się usunęli.
Etap IV – trwał od 13 stycznia do 21-22 stycznia 2014 roku. Wówczas to na miejsce starcia przy ul. Gruszewskiego wyszli kapłani, którzy stanęli pomiędzy protestującymi na Majdanie a siłami bezpieczeństwa.
Etap V – trwał od 21-22 stycznia do 18-21 lutego 2014 roku. Wtedy doszło do masowego przelewu krwi protestujących.
Etap VI – trwa od 21 lutego 2014 roku. Agresja Rosji skierowana przeciwko Ukrainie spowodowała nowe wyzwania nie tylko polityczne, społeczne, ekonomiczne, ale również duchowe, co zaktywizowało działalność duszpasterską Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich.
Kościoły i Wspólnoty chrześcijańskie na Ukrainie nie pozostawały bierne wobec wydarzeń na Majdanie. Od samego początku protestów zwolenników integracji Ukrainy z Unią Europejską one jednoznacznie opowiedzieli się po stronie swoich wiernych. Już 25 listopada 2013 roku zostało opublikowane oświadczenie Patriarchy Filareta, zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego, w którym on wyrażał solidarność z protestującymi. 26 listopada 2013 roku Ogólnoukraińska Rada Kościołów oraz Organizacji Religijnych zwróciła się do rządu z prośbą, aby nie przeszkadzał uczestnikom Euromajdanu manifestować w obronie swoich pragnień do wolnego i godnego życia.
27 listopada rektorzy wyższych uczelni chrześcijańskich Ukrainy wsparli studentów protestujących na Majdanie. Wówczas zostały opublikowane słowa wsparcia kardynała Lubomira Huzara, byłego zwierzchnika Kościoła greckokatolickiego, skierowane do uczestników Euromajdanu. Pojawiły się też pierwsze teksty grecko- i rzymskokatolickich kapłanów stanowiące refleksję nad ówczesnymi wydarzeniami na Majdanie. Również świeccy chrześcijanie zaczęli aktywnie tworzyć grupy modlitewne. 29 listopada została stworzona ekumeniczna grupa na Facebooku, znana jako „Modlitwa za Ukrainę”, której zadaniem było wspieranie protestujących. Następnie ks. Justyn Bojko (Kościół greckokatolicki) utworzył na Facebooku grupę „Modlitewny Majdan Ukrainy”, w ramach której działało ponad 3 tysiące uczestników. W wyniku tych oraz innych działań o charakterze modlitewnym na Placu Europejskim w Kijowie zaczęły gromadzić się pierwsze ekumeniczne wspólnoty modlitewne…
Dr Irena Saszko, 11.03.15 r.;KZ
Więcej na temat: Bóg, Honor… a Ojczyzna?; Kościół na Krymie wraca do działalności w podziemiu
