21 listopada Laureatem Nagrody Znaku i Hestii im. J. Tischnera został ukraiński historyk, prof. J. Hrycak za książkę „Ukraina. Wyrwać się z przeszłości”. Po raz pierwszy tą pozycje przeczytałem w wersji ukraińskiej w r. 2022. Odniosłem wrażenie, że to jest najlepsza książka z historii ukraińskiej na dzisiaj wydana. Autor podchodzi do analizy dziejów swego kraju sine ire et studio.
To jest nietypowe dla społeczeństwa ukraińskiego, stąd nie zawsze tezy prof. Hrycaka są akceptowalne. Ale to tylko pokazuje, jaką cenę płaci badacz za próbę niezaangażowanego podejścia do dziejów.
Hrycak nie rości sobie prawa być wyrocznią:
Nigdy w książce nie twierdzę, że mam racje. Przeciwnie, moją intelektualną ojczyzną jest wątpienie: nie bez powodu niewierny Tomasz jest uznawany za patrona historyków.
W swojej książce autor spróbował pokazać Ukrainę nie tylko jako ofiarę, ale także jako oprawcę, jako subiekt historii, autora swego losu. To absolutnie nie typowe podejście wśród historyków ukraińskich.
Dar analityka, trud erudyty umożliwili J. Hrycakowi pokazania przyczyn, które powodowały w różnych okresach historycznych opóźnienia powstania i umocnienia elity ukraińskiej, za co Ukraina przepłaciła z naddatkiem. I płaci do dziś w czasie wojny z Rosją.
Czytelnik polski z zainteresowaniem przeczyta rozdziały książki o relacjach polsko-ukraińskich. To pomoże zrozumieć genealogię konfliktów między obu narodami (zwłaszcza autor po raz kolejny piszę o fatalnej polityce Polski wobec Ukraińców w okresie międzywojennym), skutkiem których zdaniem autora były masowe mordy ludności polskiej w ll.1943-1944 z udziałem bojówek OUN(B)-UPA oraz akcje odwetowe AK.
Główna myśl, która towarzyszy książce, polega na tym, że wiedza o historii nie powinna nas trzymać w przemocy przeszłości. Ona powinna pomóc nam zrozumieć dzieje, aby ta lekcja była przestrogą dla następnych pokoleń.
Książka napisana bardzo przystępnym językiem, dla tego wciągnie w siebie każdego, kto chciałby z nią się zapoznać.
Leave a Reply