W dniach 11-18 grudnia 2016 r. odbyło się coroczne seminarium studenckie w „Haus Schlesien”. Piękna miejscowość Königswinter niedaleko Bonn (Nadrenia Północna-Westfalia), sympatyczni ludzie, przyjemna pogoda – wywarły niesamowite wrażenie na studentach germanistyki i dziennikarstwa, którzy spróbowali zrozumieć dramat zarówno przesiedlonych Niemców z terenów Polski, jak i Polaków ze wschodnich województw II RP podczas i po II wojnie światowej.
Wieczorem 11 grudnia grupa studentów KPSW i licealistów z LO im. Żeromskiego w Jeleniej Górze przyjechała do miasta Kónigwinter. Program seminarium obejmował zajęcia z historii, zwiedzanie ekspozycji, muzeów, spotkania z dawnymi mieszkańcami Dolnego Śląska. Tegoroczne spotkanie poświęcone było wysiedleniom i przesiedleniom Niemców i Polaków po II wojnie światowej. Niemców z Dolnego Śląska wysiedlano do Niemiec, a Polaków z dzisiejszej zachodniej części Ukrainy na tereny poniemieckie. Polacy z Jeleniej Góry wśród których był także student polskiego pochodzenia z Ukrainy, spotkali się z obywatelami Niemiec – dawnymi mieszkańcami Boguszowa-Gorc oraz Nowej Rudy-Słupca.
Najczęściej omawianym tematem podczas seminarium były przesiedlenia Niemców, ale dotknięto także temat Polaków z byłych wschodnich województw II RP.
W historiografii polskiej za punkt wyjścia w tym trudnym pytaniu przyjmuje się spis ludności z roku 1931, który wykazał, że w mieście żyło 312 231 mieszkańców, w tym ponad 50 proc. Polaków, 31,9 proc. Żydów oraz 15,9 proc. grekokatolików. Prawosławni i protestanci stanowili wówczas zaledwie 1,5 proc. ludności miasta.
Ucieczka Polaków ze Lwowa do centralnych terenów RP nasiliła się w okresie poprzedzającym nadejście sowieckiego frontu w lipcu 1944 roku oraz potęgowaniu konfliktów na tle narodowościowym. Lwowiacy obawiali się stalinowskiego terroru, którego doświadczyli w okresie 1939-1941, morderczych wywózek na wschód. Ocenia się, że przed czerwcem 1944 Lwów na zawsze opuściło około 45 tysięcy Polaków, którzy już nigdy tu nie wróciły.
Spis radziecki, przeprowadzony w październiku 1944 roku, wykazał, że w mieście mieszkało 154 284 mieszkańców, w tym: 66,7 proc. Polaków, 26,4 proc. Ukraińców, 5,5 Rosjan i 1 proc. Żydów. Szacuje się, że ze Lwowa na Ziemie Odzyskane łącznie przesiedlono od 100 do 140 tysięcy Polaków.
Polska młodzież, która przyjechała do Niemiec, otrzymała różne tematy do opracowania, w tym – przygotowanie prezentacji o historii Niemiec i Polski, wejściu Polski do UE, pozytywnych zmianach w kraju po 2005 roku. Szczegółowo potraktowano temat pojednania polsko-niemieckiego.
Młodzież miała okazję wyjazdu do Bonn, gdzie odwiedziła telewizje niemiecką (DW) – „Deutsche Welle” oraz inne ciekawe miejsca. W Kolonii zobaczyli imponująca gotycką katedrę oraz zwiedziły Koblencję w widłach Renu i Mozeli.
Młodzi Polacy zrobili dużo zdjęć i nagrali filmy. Emocje w ich sercach pozostaną na długo. To były niezapomniane chwile, okazje żeby poznać nowych ludzi i zbudować bliższe relacje z ciekawymi osobami. Podsumowaniem warsztatów stało się pogłębienie wiedzy i wyrozumiałości do ludzi, jacy stracili swój majątek, rodziny, przyjaciół i musieli opuścić ziemię swoich przodków, wykonując rozporządzenie mocarstw, którzy w lutym 1945 roku w byłym pałacu Potockich na Krymie postanowili stworzyć „nową” Polskę.
Głębsze poznanie historii dawnych mieszkańców Dolnego Śląska oraz podwyższenie poziomu znajomości jeżyka niemieckiego, było możliwe dzięki niemieckiemu Centrum Kultury i Edukacji „HAUS SCHLESIEN” i Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej.
Mikołaj Bachur, 07.01.16 r.
