Pałac w Obodówce jest uważany za jeden z najstarszych i największych w całym obwodzie winnickim. Rok jego założenia – około 1800, choć generalnie budowa tego arcydzieła architektury trwała 100 lat. Pierwotnie miasteczko Obodówka należało do Obodeńskich, później Wiśniowieckich, Lubomirskich, Potockich. W 1786 r. Stanisław Potocki sprzedał ją wraz z 20 innymi osadami Kajetanowi Sobańskiemu.
W Obodówce znajdował się murowany zamek. Rezydencję w Obodówce założył Michał Sobański. Najpierw powstał dom z wieżą. Po śmierci Michała Sobańskiego majątkiem zarządzała jego żona Wiktoria Orłowska, a później jego dzieci i wnuki.
Pałac wzniesiono w stylu romantyzmu i neorenesansu zaznał kilku rekonstrukcji. Około roku 1900 nowy właściciel Michał Maria Sobański zaprosił do rezydencji architekta Mayera z Francji, i do roku 1908 pałac został rozbudowany i przebudowany. W pałacu był salon czerwony, żółty i empirowy. W salonie empirowym znajdowały się cenne obrazy rodziny Sobańskich. Salon posiadał 2 rzędy okien, balkony dla orkiestry, pośrodku stał stół, którego poprzednim właścicielem był król Stanisław Poniatowski, przy którym mogło zasiąść ponad 20 osób. W pomieszczeniach pałacu znajdowały się meble w stylu Ludwika XIV, marmurowe kominy, cenne parkiety, a także obrazy znanych artystów: Tycjana, Rubensa, Van Dycka „Portret mężczyzny”, Ribera „Święta Katarzyna”, Greuze „ Głowa dziewczyny”. W pałacu mieściło się archiwum rodzinne z XVI wieku oraz biblioteka licząca 12 000 woluminów. Były również księgi z XVI wieku.
Park obok pałacu, założony przez Dionizjusza Miklera, zajmował obszar 18 hektarów i był podzielony na trzy części. W latach 70. XIX wieku przed pałacem rozbito kwietnik i zbudowano basen z fontanną, w tym samym czasie w parku pojawiły się zdobione kamienne ławki i stoły, wybudowano szklarnię, a w pobliżu powstał sad i winnice.
Na terenie posiadłości znajdował się zbudowany przez Michała Sobańskiego w 1822 r. kościół, w którego piwnicach stały groby całej rodziny Sobańskich. W pobliżu kościoła znajdowała się brama wjazdowa. Całość majątku otoczona była murem. Przy stawie była przystań, a obok niej kolejna brama wjazdowa.
Ostatni właściciel majątku opuścił go w 1917 r., podczas rewolty bolszewickiej. Na terenie pałacu ulokowano Komunę Besarabską, a później, aż do 1941 r., na miejscu pałacu funkcjonował kołchoz im. Kotowskiego, po wojnie zaś komitet wykonawczy, komitet partii komunistycznej i inne instytucje rejonowe, a od 1959 r. w pałacu mieścił się internat. W latach 80-tych podjęto decyzję o renowacji pałacu, jednak kryzys gospodarczy i niedbałe traktowanie pamiątki architektury przez dzesięciolecie doprowadziło do zniszczenie tego wspaniałego dzieło sztuki.W latach 90. XX w. całkowicie wstrzymano finansowanie renowacji zabytku i obecnie pałac znajduje się w opłakanym stanie.
Hrabina Maria Groсholska, krewna wnuka Michała – Feliksa, opowiadała o swoim 67-letnim wujku, który był biznesmenem i filantropem: „Był człowiekiem bardzo inteligentnym, dobrze zarządzał sprawami i majątkami, których miał dość” Obodówka – pisze Groсholska. – stała się największą i najlepiej prosperującą posiadłością w okolicy… Nazywano go „Patriarchą” lub „tyranem Les de la Podoli” – między innymi ze względu na zdolności organizacyjne, a przede wszystkim cechy charakteru.
Lidia Baranowska, fot.urban.vn.ua, Wikipedia, 13 stycznia 2025 r.
Leave a Reply