Od porozumienia z kresowymi mediami do stabilnego finansowania wszystkich społecznych inicjatyw Polaków na Wschodzie (uaktualnione)

24-25 września 2013 roku w Warszawie odbyła się konferencja „Polskie Media na Wschodzie”, poświęcona ratowaniu polskiego słowa na Kresach po załamaniu, które nastąpiło w 2012 roku, gdy przekazano funkcję podziału środków na wsparcie Polaków za granicą z Senatu RP do MSZ.

Podobnie, jak i majowa konferencja, wrześniowe spotkanie 20 redaktorów naczelnych polskich tytułów prasowych, programów radiowych i telewizyjnych z Litwy, Łotwy, Białorusi oraz Ukrainy z przedstawicielami polskiego parlamentu, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i innych instytucji Rzeczypospolitej Polskiej, miało na celu nie dopuszczenie powtórki sytuacji z roku ubiegłego, wskutek czego część redakcji musiała znacznie zredukować nakład albo w ogóle zrezygnować z dalszego kontynuowania działalności. Kolejnym zadaniem dla przedstawicieli kresowych mediów stało się przygotowanie gruntu pod nowe konkursy od MSZ, które powinny uwzględniać interesy nie tylko dużych redakcji, jak np. Kuriera Wileńskiego czy Radia znad Wilii ale także i mniejszych podmiotów, często jedynych w regionie, w którym działają. Nadmierna biurokratyzacja oraz późne przekazania środków (często dofinansowanie działalności dla polskiej gazety czy portalu na Kresach nadchodziło w drugiej połowie roku) pogarszają jakość i atrakcyjność tych mediów, a redaktorzy naczelni zmuszeni są do wydawania pieniędzy, przeznaczonych na utrzymanie rodziny, na cele ratowania gazety.

Oczywistym także było to, że podczas konferencji większość krytyki padała w stronę polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Szczegółową analizą finansowania polskich i polonijnych mediów przedstawił Romuald Łanczkowski, wicedyrektor Biura Analiz i Dokumentacji Kancelarii Senatu. Znaczną redukcję środków na wspieranie polskiego słowa na Wschodzie tłumaczy on skierowaniem polonijnych pieniądze na inwestycje. Chociaż ogólna kwota dofinansowania Polaków za granicą nie zmniejszyła się ale zmieniły się zasady podziału tych pieniędzy. O tym podziale zaczął decydować MSZ, a nie Senat, jak było wcześniej. Inny powód według przedstawicielki MSZ to przeniesienie części dofinansowania na zachód, w celach edukacji dzieci polskich zarobkowiczów w bogatych krajach Europy.

Udział w konferencji, oprócz samych przedstawicieli mediów, wzięli także – przewodniczący Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą Adam Lipiński, senator Łukasz Abgarowicz, podsekretarz stanu MSZ Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, profesor Jan Malicki, dyrektor TVP Polonia Łukasz Kardas a także inne znane osobistości ze świata dziennikarstwa i polskiej polityki.

Najważniejszym osiągnięciem konferencji „Polskie Media na Wschodzie” jest uchwalenie siedmiu postulatów wobec MSZ, mających na celu podkreślić najważniejsze niedociągnięcia ze strony resortu spraw zagranicznych w latach 2012-2013, które spowodowały utworzenie się krytycznej sytuacji najaktywniejszego polskiego lobby na wschodzie – członków redakcji polskich mediów. Inną ważną rzeczą, do której po burzliwych dyskusjach doszli uczestnicy konferencji, jest powołanie Federacji Mediów Polskich na Wschodzie – organizacji, która będzie przedstawicielem interesów wszystkich gazet, portali, programów telewizyjnych oraz radiowych, działających na terenie czterech państw na Kresach we wszystkich państwowych instytucjach państwa polskiego.

I na koniec warto wspomnieć o integracyjnym znaczeniu spotkania redaktorów mediów polskich, zorganizowanego przez Senat RP, Fundację „Wolność i Demokracja” oraz Studium Europy Wschodniej UW. Nareszcie dziennikarze z Litwy poznali kolegów z Ukrainy, a Białorusini mogli w nieformalnej atmosferze porozmawiać z Łotyszami. Jednoczy wszystkich wspólna sprawa – krzewienie polskości „od morza do morza”. Dlatego przeprowadzona we wrześniu w Warszawie konferencja mediów na pewno zaowocuje w szybsze rozwiązanie problemów finansowych ich redakcji, a czytelnik czy widz na Kresach nie utraci możliwości przeczytania ulubionej polskojęzycznej gazety czy zobaczenia kolejnego odcinka „Wilnoteki”.

Jerzy Wójcicki