Rok 2015 został ogłoszony przez UNESCO rokiem Jana Potockiego – polskiego pisarza, naukowca i wolnomyśliciela. – Był kolejno obywatelem trzech państw i poddanym sześciu władców. Urodzony na Ukrainie, wychowany w języku i kulturze francuskiej, oficer armii austriackiej, kawaler maltański poseł na Sejm Czteroletni, doradca cara Aleksandra I do spraw azjatyckich, był to wybitny historyk, etnolog, językoznawca i wielki podróżnik, który zjeździł Maroko, Egipt, też Kaukaz, Syberię, Chiny i niemal wszystkie kraje Europy… – tak napisała o Janie Potockim Aleksandra Kroh, badaczka jego życiorysu.
Do obchodów dwusetnej rocznicy śmierci Jana Potockiego Winnicki Kulturalno-Oświatowy Związek Polaków zaczął przygotowania jeszcze w roku 2011, pod czas posiedzenia „okrągłego stołu” z okazji 150. rocznicy urodzin Wielkiego Rodaka. Już wtedy została podjęta decyzja o odsłonięciu znaku pamiętnego w Pikowie i organizację Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Winnicy. Przez cały 2015 rok trwały prace przygotowawcze. Kilkakrotnie członkowie organizacji wyjeżdżały do Pikowa aby posprzątać teren i kościół, ufundowany przez Potockich, po którym, niestety, pozostała ruina; a także zabytkowy, ale zaniedbany cmentarz rzymsko-katolicki, na którym miał być postawiony znak, upamiętniający Jana Potockiego.
Po rzetelnych przygotowaniach 16 października 2015 roku odbyło się wydarzenie, które będzie nowym etapem w badaniach twórczości i biografii mało znanej, ale wybitnej postaci Jana Potockiego. Z samego rana prawie wszyscy mieszkańcy wsi Pików zebrali się na cmentarzu aby uczestniczyć w ceremonii odsłonięcia i poświęcenia znaku. W uroczystości wzięli udział II sekretarz Ambasady RP w Kijowie Karol Jazowski, Konsul Generalny RP w Winnicy Tomasz Olejniczak, kierownik Departamentu ds Mniejszości Narodowych i Religii Państwowej Administracji Obwodowej Igor Salecki, przewodniczący Kalinowskiej Administracji Rejonowej Włodzimierz Gawryluk oraz zaproszeni na uroczystości naukowcy. Ceremonii poświęcenia pomnika dokonał JE biskup diecezji kamieniecko-podolskiej Leon Dubrawski.
Po odsłonięciu znaku goście odwiedzili ruinę kościoła i szkołę, w której obecnie mieści się muzeum. Uczniowie placówki przywitali czcigodnych gości chlebem i solą, opowiedzieli o historii Pikowa, a nauczyciel historii przedstawił ciekawą prezentację o Janie Potockim.
Po obiedzie w Obwodowej Bibliotece Uniwersalnej Naukowej im. A. Timiriaziewa odbyło się spotkanie w ramach Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Jan Potocki – spojrzenie przez wieki”. Szczególnie wart uwagi był wygłoszony przez Stanisława Adamczyka – adjunkta- profesora Wszechnicy Świętokrzyskiej wykład pt „Podróże Jana Potockiego i jego relacje po podróży”. Również interesująco zabrzmiał wykład „Powrót Jana Potockiego do Ukrainy” ukraińskiego naukowca Sergia Feodosjewa, który przez kilka lat prowadził badania życia i twórczośći Polaka z Pikowa , tłumacząc jego dzieła z francuskiego.
Tematy trzech następnych uczestników przedstawiły historię rodziny Potockich, na zakończenie obrad odbyła się prezentacja wystawy starodruków z polskich rezydencji Podola XVIII-XIX ww.
Winnicki Kulturalno-Oświatowy Związek Polaków zaprosił do udziału w winnickiej Konferencji także przedstawicieli Fundacji Jana Potockiego w Krakowie, na czele której stoi potomek historyka. Niestety Prezes Fundacji nie mógł skorzystać z zaproszenia. Wśród zaproszonych byli także byli pracownicy Muzeum „Zamek w Łańcucie”. Natomiast na adres organizatorów (WKOZP) został wysłany list powitalny, w którym wyrażono podziękowanie za promowanie twórczości Potockiego na Podolu.
Alicja Ratyńska, zdjęcia: WKOZP oraz Ola Jastrzębska, 20.10.15 r.
{morfeo 1006}
{morfeo 1007}
{youtube}{/youtube}
