Między ratuszem a górą zamkową tuż u jej stóp znajduje się kościół farny. Początki jego sięgają niewątpliwie do w. XIII wieku, jakkolwiek dokument stwierdzający jego istnienie pochodzi z roku 1379.
W w. XV. były w Buczaczu dwa kościoły, wspomniany farny i drugi nieistniejący dzisiaj. Kościół obecny zbudował w miejsce starego Mikołaj Potocki w roku 1765. Jest to budynek okazały i obszerny w kształcie krzyża bez żadnych ozdób zewnętrznych.
Z frontu nad głównymi drzwiami herb Potockich „Pilawa”. Wewnątrz kościoła doskonałej roboty snycerskiej ołtarze, prześliczna kazalnica i antypedia. Kościół posiada bogate archiwum z przywilejami i nadaniami. W roku 1880 postawili patrjoci polscy na dziedzińcu kościelnym duży krzyż dębowy na pamiątkę 50-letniej rocznicy powstania listopadowego.
Pod krzyżem znajdują się 2 śmigownice na kozłach, wykopane w zamczysku buczackim.
Dziedziniec kościelny obrośnięty dokoła staremi lipami i obwiedziony wysokim murem, oddziela kościół od miasta. Po stronie wewnętrznej muru nad bramą wejściową są wmurowane armatnie kule żelazne znalezione w zamku, a obok napis : „Z napadów tatarskich”.
Po stronie zachodniej dziedzińca ciekawa kapliczka w grocie. Archiwum kościelne i metryki parafialne mogą dostarczyć dużo ciekawego materiału chętnym poznania dziejów tego kresowego grodu i tej ziemi. Drugi kościół został w swoim czasie przebudowany na klasztor i cerkiew OO. Bazylianów.
Podzameczek
Nieco wyżej wiaduktu, na lewym zboczu Strypy wznoszą się ruiny zamku Buczackich.
Przeszłość tego zamku dziwna okrywa niepamięć, tylko zatarty na pół napis nad brama świadczy, że zbudował go w r. 1600 Jan Zbożny Buczacki-Tworowski, herbu „Pilawa”.
Nie ulega wątpliwości, że należąc do dóbr buczackich i położony tuż pod Buczaczem, przechodził koleje jemu podobne. Do końca XVIII. w. był jeszcze zamieszkany. Ruiny wskazują, że był to zamek bardzo warowny. Do dziś zachowały się ślady trzech bram z resztkami muru, a obszerny dziedziniec zamieniony został na sad owocowy.
Słowo Polskie za: Przewodnik po powiecie buczackim, Wincent Urbański, Polona, fot. Polona, 2 marca 2025 r.
Leave a Reply