Do Rzymu, jak wiadomo, prowadzą wszystkie drogi świata. A szczególnym miejscem na jego mapie jest Watykan. I nie tylko dla tego, że jest on Stolicą Apostolską. Watykan posiada największe i najcenniejsze archiwalia świata.
Marzeniem każdego historyka jest chociażby raz w życiu przeprowadzić kwerendy w Archivo Secreto Vaticano lub w murach Bibliotheca Apostolica Vaticana. Treść zbiorów ostatniej przekazuje anegdota, którą usłyszałem swego czasu: jeżeli w jakiejś drukarni na świecie ukazały się tylko dwa ezgemplarzy książki to z pewnością jeden z nich prędzej lub później wyląduje w bibliotece Watykanu.
Archiwum oraz Biblioteka Watykańskie są także bezcennym zbiorem z historii ziem ukraińskich. Od drugiej połowy XX w. o. Atanazy Wełyky, bazylianin, w Rzymie zajął się wielkim projektem: edycją tych źródeł. Pod jego redakcją ukazało się dziesiątki tomów z historii cerkwi oraz Rusi od XVI do XIX w.
Niestety nie zawsze te wydania dokumentów są przydatne dla większości historyków ukraińskich, ponieważ spora część materiałów przedstawiona w języku oryginałów: po łacinie oraz po włosku.
W każdym razie ofiarność Atanazija Wełykoho wypełniła pracę nie jednego instytutu badawczego. Do dziś na Ukrainie nie dokońca jeszcze uświadomiono ważność publikacji archiwaliów watykańskich.
A w archiwach ukraińskich można znaleść dokumenty papieskie, które są źródłem historii jak kancelarii Stolicy Apostolskiej, tak i historii cerkwi ruskiej. Bardzo ważnym zebraniem pergaminów papieskich znajduje się w zespole metropolity Andreja Szeptyckiego w Instytucie rękopisu Biblioteki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie. Chronologicznie w danym zbiorze bulle papieskie pochodzą od XVIII do początku XX w.
Leave a Reply