10 lutego 1883 roku urodził się Stanisław Bułak-Bałachowicz, białoruski oraz polski działacz wojskowy, dowódca ochotniczych oddziałów walczących w składzie Wojska Polskiego II RP w 1920 i 1939 r. z bolszewikami.
Na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z 28 września 1920 oddziały gen. Bułak-Bałachowicza otrzymały nazwę Ochotnicza Armia, uzyskując status odrębnej sojuszniczej armii. 12 października 1920 r., oddziały gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza podjęły samodzielne działania bojowe na obszarze Białorusi zajętym przez bolszewików, zdobywając 10 listopada Mozyrz. W Mozyrzu gen. Bułak-Bałachowicz ogłosił niepodległość Białorusi i powołał rząd Republiki Białoruskiej, lecz po kilku dniach i kontrofensywie oddziałów bolszewickich, jego armia została zmuszona do wycofania się na tereny Polski. Stanisław Bułak-Bałachowicz przekroczył granicę Polski 28 listopada, w ślad za głównymi siłami swojej armii, która następnie została w Polsce internowana, podobnie, jak i Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Po zgromadzeniu w 1920 r. rozbitej Ochotniczej Armii Stanisława Bułak-Bałachowicza na terytorium Polski przyznano generałowi obywatelstwo polskie i umożliwiono jego żołnierzom osiedlenie się na stałe. Początkowo 12 000 żołnierzy i oficerów internowano i ulokowano w obozach. Wśród internowanych prowadzono agitację, zachęcając do wyjazdu do tworzonych w Puszczy Białowieskiej oddziałów robotniczych pracujących przy wyrębie i wywózce surowca drzewnego. Agitacja przyniosła częściowy skutek: na wyjazd zdecydowało się kilka tysięcy żołnierzy.
Generał Bułak-Bałachowicz w porozumieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Dóbr Państwowych oraz Zarządem Okręgowym Lasów Państwowych w Białymstoku został głównym organizatorem miejsc pracy dla swoich byłych żołnierzy. W 1921 r. w okolicach Puszczy Białowieskiej osiedliło się 2 200 bałachowców. Zamieszkiwali i pracowali w Białowieży, z czego 1000 w transporcie leśnym. Setki innych bałachowców osiedliły się w Hajnówce, Czeremsze, Narewce i innych miejscowościach Puszczy Białowieskiej. W Hajnówce zasilili oni załogi Fabryki Chemicznej, Terpentyny (Terebenthen) i kolejek leśnych. Zajmowali stanowiska najbardziej uprzywilejowane i najlepiej płatne.
Stanisław Bułak-Bałachowicz nie został przyjęty do Wojska Polskiego, wobec czego nie został zweryfikowany w stopniu generała brygady. Mimo tego przez całe dwudziestolecie międzywojenne występował w mundurze wyjściowym oficera Wojska Polskiego z oznakami stopnia generała brygady.
Po wojnie polsko-bolszewickiej, gen. Bałachowicz osiadł w Warszawie, prowadząc działalność polityczną. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził zorganizowanym przez siebie oddziałem ochotniczym. Oddział ten walczył w obronie Warszawy. W 1939 r., Kiedy Związek Radziecki i Niemcy okupowały Polskę, NKWD przyszło z prośbą do gestapo o aresztowanie Stanisława Bułaka-Bałachowicza i deportację go do Moskwy.
Białoruski generał zginął podczas próby aresztowania przez Gestapo 10 maja 1940 r. przy ul. Paryskiej na Saskiej Kępie w Warszawie.
Sergij Porowczuk, 16.02.18 r.
lp
Leave a Reply