Zdjęcie pierwszego kościoła rzymskokatolickiego w Kremeńczuku. Obecnie funkcjonuje tu cerkiew prawosławna. Fot. Redakcja
Według spisu powszechnego Imperium Rosyjskiego z 1897 roku w powiatowym mieście Krzemieńczuk mieszkało ok. 1204 katolików (większość z nich prawdopodobnie miało pochodzenie polskie). Jednak kościół rzymskokatolicki wybudowano tu dopiero w 1910 roku.
„Piękny kościół św. Józefa w stylu gotyckim z organami był wzniesiony na koszt dobroczyńcy pani Grabiny Kotowskiej z Połtawy” oraz dzięki hojności członków miejscowej polskiej kolonii.
Warto odnotować, że warunki, w których powstała świątynia, były dość trudne. W Krzemieńczuku nad Dnieprem, kresowym mieście archidiecezji mohylowskiej, gdyż po drugiej już stronie Dniepru łączą się w tem miejscu djecezje łucko-żytomierska i tyraspolska, mieszkała znaczna liczba katolików. Krzemieńczuk należy do parafii połtawskiej, nie ma tu jednakże stałego domu Bożego. Służba Boża odprawiana była przez księdza, dojeżdżającego z Połtawy (co mogło zajmować nawet cały dzień) – zazwyczaj co drugi tydzień – w prowizorycznie po domach prywatnych urządzanych kaplicach.
Dlatego katolicy kremieńczuczcy energicznie zabrali się do urządzania stałego domu Bożego. Ze względu na rozrastające się ciągle handlowe miasto i, co za tem idzie, na rosnącą wciąż w mieście liczbę katolików, stały kościół w Kremieńczugu stał się bardzo potrzebny.
Plany budowy własnego kościoła w Krzemieńczuku stały się bardziej realne z chwilą pojawienia się możliwości finansowych. Jeden z Polaków, niejaki Sokołowski, pracujący na obszarze guberni połtawskiej, wniósł ofiarę na budowę w tym mieście kaplicy katolickiej. Społeczność katolicka w pierwszej dekadzie XX wieku uzyskała kolejny zastrzyk fi nansowy. Szlachcianka narodowości polskiej nazwiskiem Kotowicz zapisała w swoim testamencie kilkadziesiąt tysięcy rubli na rzecz budowy świątyni dla miejscowych katolików w Kremieńczuku.
W 1919 roku zbudowany już kościół został odebrany przez władzę sowiecką miejscowym katolikom i przekazany na świecką działalność.
W budynku funkcjonowały Dom Kultury Sanitarnej, kino oraz dziecięca szkoła sportowa. W latach 90. XX wieku kościół został przekazany Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego. Odtąd budynek pełni funkcję cerkwi pw. św. Mikołaja.
Natomiast katolicy rzymscy w Krzemieńczuku korzystają z nowo wybudowanego kościoła franciszkanów pw. św. Józefa.
Słowo Polskie za: LUBOW ŻWANKO – CHARKÓW. KOŚCIOŁY RZYMSKOKATOLICKIE NA UKRAINIE LEWOBRZEŻNEJ (XІХ-ХХ WIEK). PRZEGLĄD RETROSPEKTYWNY, 23 września 2024 r.
